ŹRÓDŁO I DROGI ZAKAŻENIA: Zachorowanie na dur brzuszny następuje po dostaniu się zarazków do przewodu pokarmowego. Najczęściej dochodzi do tego na skutek spożycia produktów, picia zakażonej wody, lub kontaktu z chorym (ręce chorego, naczynia, bielizna). Groźnymi roznosicielami zarazków są muchy. Czasem dochodzi do poważnych epidemii w internatach, szkołach lub w wojsku, spowodowanych spożyciem zakażonych pokarmów (zwłaszcza takich, jak mleko, sery, śmietana, ciastka z kremem lub lody). Źródłem zakażenia, choć rzadko, mogą być też ludzie, którzy po przechorowaniu duru brzusznego wciąż wydają zarazki, mimo tego, że wyzdrowieli. Czasami nosicielstwo może utrzymać się latami. Na dur chorują najczęściej ludzie młodzi, między 12 a 35 rokiem życia.


PROFILAKTYKA: Dokładne mycie owoców i warzyw przed spożyciem, a także picie tylko czystej wody z pewnego źródła i unikanie kontaktu z nieczystościami zakażonymi bakteriami. Możliwe też przyjęcie szczepionki uodparniającej, odporność zyskuje się po jednej dawce na okres co najmniej roku, przyjmuje się, że jest to okres około 3 lat. Niemniej Jadnak warto wiedzieć, iż szczepionka ta uodparnia niewiele ponad 60% ludzi, którzy ją przyjmują. Zatem zawsze warto pamiętać o higienie osobistej, szczególnie w kontaktach z potencjalnymi chorymi, czy przy spożywaniu posiłków. W krajach o niskim reżimie sanitarnym należy zachować szczególną ostrożność względem spożywanych napojów i pokarmów. Bezpieczne są butelkowane lub puszkowane napoje gazowane. Zawarty w nich dwutlenek węgla zapewnia kwaśny odczyn, w którym bakterie nie są w stanie przetrwać. W krajach Trzeciego Świata należy nieufnie podchodzić do sprzedawanej tam niegazowanej wody. Może ona być w istocie zwykłą wodą z kranu. Również wodę do celów higienicznych (mycie zębów, twarzy) należy gotować bądź odkażać - jednym z lepszych środków odkażających jest jodyna.

ZAPADALNOŚĆ: Maleje na całym świecie z roku na rok. W Polsce w ciągu ostatnich 15 lat obniżyła się dziesięciokrotnie. Decydującą rolę w obniżeniu zapadalności odegrały następujące czynniki: lepszy stan sanitarny kraju, podniesienie poziomu higieny żywienia i higieny osobistej ludności, oraz uodpornienie czynne. Zmniejszenie śmiertelności zawdzięczamy wprowadzeniu antybiotyków do leczenia duru brzusznego.


OKRES WYLĘGANIA: Najczęściej około 2 tygodni, a waha się od 1 do 3 tygodni. Przebycie choroby zapewnia stałą odporność.


ROZPOZNANIE. Posiew krwi (warunek konieczny) oraz pomocniczo, jako podejrzenie dodatni posiew w kierunku Salmonella typhi moczu, kału lub plwociny. Objawami pomocniczymi w rozpoznaniu jest też występowanie niedokrwistości, leukopenii, małopłytkowości lub wystąpienie zespołu wykrzepiania śródnaczyniowego. Ponieważ dur brzuszny przebiega zwykle z wysoka gorączką, lekarz jest wzywany do chorego najczęściej już w pierwszych dniach choroby. Rzadko jednak nawet lekarz może od razu ustalić rozpoznanie, niektóre bowiem typowe dla dur brzusznego objawy występują dopiero pod koniec pierwszego tygodnia choroby. Z tego tez względu w przypadku choroby o utrzymującej się gorączce konieczne jest wezwanie lekarza i stosowanie zabiegów ochronnych, a więc- mycie rąk po odejściu od chorego, wydzielenie naczyń wyłącznie na użytek chorego i staranne ich mycie.

LECZENIE. W ostatnich latach, dzięki nowym metodom leczniczym (antybiotyki), udaje się znacznie szybciej opanować chorobą. Stosowane antybiotyki: Ampicilina (4 g/dobę) przez okres gorączki, a także kilka dni po jej ustąpieniu. Alternatywne antybiotyki: ciprofloksacyna, cefoperazon, furazolidon. Stosowany z powodzeniem może być również sulfametoksazol z trimetoprimem (preparat Biseptol). Konieczne jest wyrównanie poziomu płynów i elektrolitów.


ROKOWANIA. Rokowanie dobre, jeżeli wcześnie leczony, przed wystąpieniem powikłań, a ogólny stan i odporność chorego przed chorobą nie jest upośledzona. Nie należy bagatelizować tej choroby, ponieważ może ona doprowadzić do wielu bardzo poważnych powikłań, takich jak zapalenie jelit, płuc, opon mózgowych czy pęcherzyka żółciowego. Poza tym pomimo leczenia, około 1% zapadających na tą chorobę umiera.